بازگشت
ماه مبارک رمضان
تتبع ونگارش :امین الدین « سعـیـدی » تتبع ونگارش :امین الدین « سعـیـدی »

بسم الله الرحمن الرحیم

 

مدیر مرکز مطالعات ستراتــیــژیکی افغان

ومسؤل مرکزفرهنگی د حق لاره- جرمنی

 

رمضان ماهى است كه بشويد ، هم بسوزد .  بشويد  به آب  توبه دل ها ى مجرمان را  ،

بسوزد به آتشى گرسنگى تن ها  بندگان را ،

  رمضان در لغت از)  رمضا  (  به معناى شدت  حرارت  ويا به معناى  سنگ گرم وداغى گرفته شده است  وايــن بدين معناى كه اگر اين سنگ داغ را  به هر چه بگذارند  آنرا بسوزند .

 ويــا هم رمضان  از « رمض »   گرفته شده  است  كه به معناى  باران است  كه بر هر چه برسد ، آن را  بشويد .

 
  واقعٱ اين كلمه از دقت ولطافت  خــاصى برخوردار است ،  چون در اين ماه  گناهان  انسان  
بخشيده مـى شود ، بنٱ بر مسلمانان است  تا همیشه  به ضميمه مـاه رمضان كلمه مبارك  را اضافــــه نمايد ، واحسنتراست آنرا  بنام  «  ماه مبارك رمضان » مسمی  نمايند.

 
پيامبر اكرم صلی الله علیه وسلم مى فر مايد : «  إنما  سمى  الر مضان  لانه  يرمض  الذ ونوب ؛ ماه رمضان  به اين  نام  مسمى شده بخاطر آنكه گناهان  را مى سوزا ند. 


پيغمبر صلى الله عليه وسلم در جاى ديگرى ميفرمايد :

 «   ارمض الله فيه  ذنوب المؤ منين  وغفور  الله  لهم » «  ماه رمضان ماه است  كه آن گناهان  مؤمنان  پاك  وشسته  ميشود  وخداوند ( ج)  ايشان را مى بخشد. 
ماه رمضان از جمله يكى از  ما ه هاى  است  كه نامش در قرآن ذكر يافته است .اين ماه در روايات  وفر هنگ اسلامى بخشى از بر نامه  ريزى الهى  براى  تر بيت بشرى تلقى مى شود ، كه از بر كت آن هر سال تحولى فكرى  ، وفر هنگى  در جامعه  اسلامى  پديد مى آيد.

 
همچنان در روايات اسلامى ، ماه  مبارك رمضان ، ماه خدا وميهمانى  امت  پيامبر اكرم صلی الله وعلیه وسلم  خوانده شده است وخداوند متعال  در اين ماه  در نهايت  كرامت  ومهر بانى  پذيرايى مى كند ؛ پيامبر اسلام  مى فر مايد :   « ماه رجب  ماه خدا  ، ماه شعبان  ماه من  وماه رمضان  ماه  امت من است ، هر كس كه در اين ماه  روزه  بگيرد  بر خدا ست كه گناها ن شان را  ببخشد »

معناى لـغــوى  روزه  :


روزه يا «  صوم» « يا صيام  » به معناى باز داشتن وخود دارى كردن از چيزى را گويند .

  ودر اصطلاح  شريعت   منظور  از صوم آنست  كه شخص   از صبح صادق  طلوع فجر دوم  تا غروب  افتاب خود را از مفطرات يعنى آنچه مورد ا شتهاى شكم وفرج است به نيت مخصوص نگاه كند.


حمكت وفلسفه فرضيت روزه :


 حكمت وفلسفه فرضيت  روزه بالاى مسلمانان  براى  تقويت روح مسلمانان براى مقاومت با تملايات  وهوس هاى جسم  است . زيرا  روزه قدرت  هوس هاى بدن   را تقليل  ميدهد وانسان را  از بسيارى  تمايلات  نفسانى  كه لايق  مقام  انسان  نيست  باز ميدارد . وبدينترتيب  روزه  روح  انسان  را تقويت  ميكند .   

    
حـكم فــرضيت  روزه :


بر اساس حكـم الهى  : « يا ايها الذين  آمنوا كتب عليكم  الصيام  كما كتب  على الذين  مـن  قبلكم  »« اى كسانيكه ايمان اورده ايد  روزه  برشما  فرض گــردانيده شده ، چنانكه فرض كرده شده بر كسانيكه پيش  شما بودند.» ( سوره بقره : آيه متبركه - ۱۸۳  ) 
وهم حديث  مبارك :


« بنى الاسلام على خمس شهادة  أن لا اله إلا الله وأ ن محمد ٱ  رسول  الله واقام الصلاة وإيتا  ء الزكاة 
والحج  وصوم رمضان »« اسلام بر  پنچ چيزى بنا  گرديده است ،  اقرار  بر اينكه لا ئق پرستش وعبادت هيچكس  بجز ذات  الله تبارك وتعالى نيست  وحضرت محمد صلى الله عليه وسلم  فر ستاده  خداوند  )ج( است  بر پا كردن  نماز ، دادن زكات وحج بيت الله شريف  وروزه  ماه 

مبارك رمضان »( صحيح مسلم : ۱/۴۵-۲۰-۱۶  ) ، ( صحيح امام بخاري : ۱/۴۹/۸)

 
همچنان اجماع امت  بر اينست  كه روزه ماه رمضان فرض ويكى از اركان اسلام  وضروريات دين است  وكسي  كه فرضيت  آن را  انكار  كند كافر  ومرتد است . ( فقه السنه : ۱/۳۶۶)

 


حكـم  وحكمت فـرضيت روزه   :


 روزه از قديم الزمان  بين انسانها مروج  بوده ، اگر  ادبيات  وقصص مصريان قديم ، چينى ها ، يو نانى ها  را مورد مطالعه قرار دهيم در خواهيم يافت  كه روزه با  تفاوت هاى  روزه فعلى  مسلمانان  وجود داشته در آن زمان  روزه  هاى  يك روزه  يك هفته اى  ويا روزه  كه روزه داران  ازخوردن  برخى از خـــــوراك  باب  هــا  ممنوع بودند از جمله  خوردن  گوشت  ويا غيره  ما كولات ، طوريكه مظاهر  اين روزه را ميتوان  امروز هم  در كشور هاى  اروپايى وبـــرخى از كشور هاى  اسيايى  و پيروان ساير مذاهب  از جمله  در مذهب  كاتوليك ها  وپروتستانت ها  مشاهده كرد.

  
روزه وحكم قطعى  روزه  براى مسلمانان  بروز  دوم ماه شعبان  سال دوم  هجرت  توسط اين آيه مباركه براى مسلمانان ابلاغ گـــرديد. 

« شهر رمضان الذى انـــــزل فيه القرآن هدى للناس وبينت من الهدى والفرقان »( ماه رمضان  ماه ا ست كه در آن  قرآن نازل شده كه رهنمايى  مردم  است  ودلائل  هدايت  وتميز بين حق وباطل مى باشد.)

پروردګار با عظمت ما امر  فــرمود :«  فمن شهد منكم الشهر  فليصمه »  ، (هر كه از شما  آنرا بيابد روزه  اين ماه را بگيرد.


قرآن مجيد شهادت ميدهد كه روزه در تمام آديان  آسمانى  فرض بوده ودر نظام  عبادت هر امتى  حيثيت بخش لازمى را  داشته  است «  كما كتب على الذين من قبلكم  »(  بقره ۱۸۳  )( طوريكه فرض گردانيده شده  بود بر كسانى  كه پيش از شما  بودند. )

   پيامبر اسلام ميفر مايد : « اگر شخصى  بدون عذر  شرعى  ومرض  ، يك  روزه  را  ترك كند اگر تمام  عمرروزه بگيرد  با زهم  تلافى آن را  نميتوان  كرد. »( رواى حديث احمد ، تر مذى ، ابوداود ).

زمانيكه حضرت محمد صلی الله علیه وسلم  به مد ينه  منوره هجرت كرد،ملاحظه كردكه  در آن ديار برخى از مردمان  در  روز عاشورا  روزه ميگرفتند  ، مسلمانان  با آنحضرت صلی الله علیه وسلم   مراجعه نموده  ودر مورد  خواستار  هدايت  گرديدند ، انحضرت صلی الله علیه وسلم   خود  روزه گرفت  وبه پيروان  خويش امر  
كرد تا روزه  بگيرند.

در صحيح  بخارى  از ابن عمر  ( رض )  نقل شده است : «  صام  النبى ( ص)  عاشورا ء  وامر بصيامه  فلما فرض رمضان  ترك »  ونيز در صحيح  بخارى  از عايشه (رض )  نقل شده 
است  كه :

 «  رسول خدا  به  روزه  روز عاشورا  امر  كرد  تا هنگامى كه  روزه  ماه رمضان  واجب شد . آنگاه  فرمود : » هر كس  مى خواهد  روز عاشورا  را  روزه  بگيرد وهر كسى  مى خواهد افطار  كند. »
  شخص حضرت محمدصلی الله  علیه وسلم قبل از فرضيت  ماه مبارك رمضان  ،  روزه ميگرفت  . وبه اين 

عبادت آشنايى داشت .


 پيامبر اكرم محمد صلی الله علیه وسلم   فرموده اند:  «  اذا دخل رمضان فتحت  ابواب السماء  وفى روايه فتحت ابواب الجنة وغلقت ابواب جهنم وسلسلت الشياطين وفى  رواية فتحت ابواب  الرحمة  »( چون ماه مبارك رمضان داخل شود ، در هاى  آسمان  كشاده  شود .  در روايت  ديگرى  آمده است  كه در هاى بهشت  كشوده  مى شود  ودر هاى  دوزخ  بسته  وشياطين در زنجير  كرده  مى شوند  ودر روايتى  آمده  است كه در  هاى رحمت باز مى شود. ) 


هــــدف روزه  :


هدف واقعى روزه  متقى شدن انسان است  . « لعلكم تتقون »   تقو ى گوهر اخلاق است ، كه از محبت الهى ، از ايمان  بـــــــه الله (ج )  درك  صفات  رحمت ، كـــرم ، فضل وخـــوف  الله   بـــوجود مى آيد.

 
روزه حـقـيـقى  :

 
روزه  حقيقى عبارت از آن  روزه اى  است كه انسان  با تمام  احساس وشعور  كامل  به ادا ى آن اقدام نمايد. واز تمام  مكروهاتى  كــــه روزه را بى روح   وبى مفهوم مى سازد از آن جلو گيرى   بعمل آرد.

 
پيامبر اسلام  ميفر مايد :«  وقتى كه انسان  روزه  مى گيرد لازم است كه گوش ها  ، چشم ها ،  زبان ،  دست ها وتمام  اعضاى  بدن خود را  از  كار هاى  نا پسند يده باز دارد  » .


وقت فر  ضيت ماه مبارك رمضان  :


خداوند پاك در سوره بقره  ( آيات ۱۸۳   -  ۱۸۵   ) ميفر مايد  :

 «  يا يها الذين امنوا كتب عليكم  الصيام  كما كتب عــلى الذين من قبلكم  لعلم تتقون ،  ايامٱ معدودت فمن كان منكم  مريضٱ او على سفر فعدة من ايام اخر  ا  ...  يريد الله بكم  اليسر  ولا يريد بكم العسر .. »

 (  اى مــــــؤ منان  ! روزه بر شما فر ض گرديــده چنانچه  بر كسانيكه پيش از شما  بـــودن  فرض گــــرديده بود تا پر هيز كار شويد وخلعت  تقوى را در بر كنيد ، روزه  در روزه هاى  شمرده   شده واندك بر  شما فرض گردانيده شده ، پس  هر كدام از شما  كه مريض  ويا در سفر  باشد برايش  رواست  كه روزه  را  بخورد وقضاىى آنرا  در روز هــاى  ديگر بياورد وبر كسانيكه  به مشقت  زياد از عهده آن  مــــى 
بر آيند فديه است  به اندازه  خوراك  يك روزه  يك مسكين  ، وهر كه   بـه خوشى  ورضاى  خود در فديه افزودى به عمل آرد وبيش از يك نفر  مسكين  را سير  سازد برايش  بهتر  است روزه ،  گرفتن  تان براى  شما  بهتر  است اگر  ميدانيد  .   ماه  رمضان  ما هيست  كه در آن  قرآن نازل  شده  كه براى مردم  وسيله  هدايت  ودلايل  روشن  از رهنمايى  ووسيله  امتياز حق از باطل  است . پس  هر كه حاضر  آن ماه  باشد  وآنرا  در يابد  آنرا  بگيرد  وهر  كه مريض ويا در سفر  باشد  برايش  رواست  كه آنرا  نگيرد وقضائى آنرا  در  روزهاى  ديگرى  بياورد وشماره روزهاى  

فوت شده را تكميل  كند.خداوند  خواهان  آسانى  وسهولت  بر شما ست  واراده  عسرت  ودشوارى  بر شما  را ندارد ،  وبراينكه  شما ،  شمار  آنرا  تكميل كنيد وبراى  اينكه  خداى  خود  را به بزرگى  ياد  كنيد  شما  را رهنمونى كرده وباشد كه شما  با سپاس وشكر  گزار  ومنت  بار خداى  خود  باشيد .)

  
 رویت هلال :

روزه وقتی  فرض ميگردد ،زمانيكه  تاكيد به رويت  هلال  ماه مبارك  رمضان  صورت  بپذيرد. بدين اساس دين اسلام بر مسلمانان واجب گردانيده است  تا به تاريخ ( ۲۹   شعبان ) براى ديدن  هلال  ماه رمضان  اهتمام  بخرچ  دهد.


۱- رويت ماه مبارك رمضان بايد توسط دونفرمسلمان ( خواه مرد باشد يا زن )  عا قل ، بالغ  وعادل  تصديق گردد.

اګرچه برخی از محدثین بر این امر تاکید میفرمایند که  رویت ماه رمضان با یک شاهد نیز واجب می شود . وبه این حدیث پیامبر صلی الله علیه استدلال میاورند .

از ابن عباس رضی الله عنه روایت که روزی از: ( اعرابی نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم آمد .و گفت همانا من هلال ماه را دیده ام . پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود آیا شهادت می دهی که هیچ معبودی جز خدای یگانه نیست و محمد رسول خدا است . گفت :بله پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: ای بلال به مردم خبر بده تا فردا روزه بگیرند ) ابن خزیمه و اصحاب سنن

 


۲ - اگررويت  ماه مبارك توسط عده زياى  از مردم تصديق گردد ، در اين صورت  شرط عا دل بودن  از بين ميرود.


۳ -در صورتيكه  آسمان  ابر آلود باشد بنٱ با تكميل ۳۰  روز  از ماه  شعبان  فرضيت  روزه  حتمى ميگردد.
زمانيكه  رويت  ماه مبارك  رمضان بعمل آمد  بر مسلمانا ن لازم   است  تا خود روزه  گيرند  وخبر آنرا  بين همه  مسلمانان  بخش  نمايند.  اگر رويت  ماه مبارك  رمضان  در يكى  از كشور  ها  صورت گيرد بر ساير  مسلمانان   است كه  به مجرد  وصــول  خبر ،  روزه  بگيرند . 

    پيامبر  اسلام  حضرت محمد مصطفى صلی الله علیه وسلم   فرموده است  :


«  صومو ا لرؤيته وأفطر لرويته ، فإن غمي عليكم الشهر فعدوا ثلاثين » «  هلال  را ديده روزه گيريد وهلال را ديده  روزه را  پايان  دهيد واگر در ( ۲۹)  شعبان  هلال ديده نشد پس حساب شعبان  را  ( ۳۰   )   پوره نمائيد » ( بخارى : ۴/۱۱۹/۱۹۰۹ ) 


دعاى ديدن مـاه :


پيامبر صلى الله عليه وسلم وقتى  ماه نو را مشاهد ه ميگرد ند ، چنين دعا  ميخواندند. 
»اللهم أهله  علينا بالامن والايمان  والسلامة والاسلام ، ربى  وربك الله هلال  رشد وخير «  خدايا ! 
طلوع مهتاب  را بر ما  همراه آرامش وايمان ، سلامتى  واسلام بگردان . اى مهتاب ! خداى من  وخداى تو الله واحد است . آرزومندم  اين ماهتاب  هدايت وخير باشد. 
  اقســــــام روزه : 
فـــــــرض :  
روزه فرض در تمام سال  فقط  روزه گرفتن  ماه مبارك  رمضان  بر  مسلمانان  فرض است . ختم




بريښنا ليک :

saidafghani@hotmail.com


August 15th, 2010


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
علمي و معلوماتي